Dział Profilaktyki Cyberzagrożeń (DPC) zajmuje się działalnością edukacyjną oraz
popularyzatorską w zakresie bezpiecznego użytkowania nowych technologii. Funkcjonuje w
ramach Państwowego Instytutu Badawczego NASK. Eksperci działu opracowują materiały,
prowadzą szkolenia dla dzieci i młodzieży, nauczycieli, pedagogów, rodziców. Realizują
kampanie informacyjno-edukacyjne oraz współpracują z zespołami i ekspertami
specjalizującymi się w cyfrowej edukacji i wsparciu dzieci i młodzieży – zgodnie z misją, w
której internet staje się miejscem przyjaznym dla wszystkich.
Dla rodziców
1. „W sieci wyzwań. Sztuka wychowania w cyfrowym świecie” – poradnik dla
rodziców

Najnowsze wydawnictwo NASK to kompendium wiedzy dla rodziców, opiekunów i wszystkich
tych, którzy chcą rozważnie i odpowiedzialnie wprowadzić, a następnie towarzyszyć dziecku
w cyfrowym świecie. To przewodnik po kluczowych zagadnieniach związanych z
bezpieczeństwem i dobrostanem dziecka w sieci. Każdy z 17 rozdziałów opisuje wybrane
zagadnienia i wyzwania związane z obecnością dzieci w internecie i zawiera praktyczne
wskazówki, dostosowane do trzech grup wiekowych: dzieci w wieku 0–6 lat, dzieci w wieku
7–12 lat i nastolatków powyżej 13. roku życia.
Został napisany przez osoby, które na co dzień pracują z młodymi ludźmi, badają cyfrową
rzeczywistość i walczą o to, aby internet był wolny od szkodliwych i nielegalnych treści.
„W sieci wyzwań. Sztuka wychowania w cyfrowym świecie”
2. Podcasty „Cyfrowe wieczory dla rodziców”
Seria spotkań online przeznaczona dla rodziców, opiekunów, pedagogów i wszystkich
dorosłych, chętnych zaangażować się w rozmowy o bezpieczeństwie dzieci i młodzieży w
internecie. Eksperci poruszają w nich takie tematy jak cyfrowa higiena dla najmłodszych,
ryzykowne zachowania w internecie czy cyfrowe uzależnienia.
Cyfrowe wieczory dla rodziców
Dla dzieci i młodzieży
1. „(Nie)widzialne ślady online” – poradnik dla nastolatków
Nasza obecność w internecie, codzienne relacje online, korzystanie z mediów
społecznościowych, zakupy internetowe – wszystko to przyczynia się do tworzenia
cyfrowego śladu. To, co zostawiamy w sieci, ma wpływ nie tylko na nasze życie online, ale
może wpłynąć również na nasze bezpieczeństwo, reputację czy możliwości życiowe.
„(Nie)widzialne ślady online” to poradnik pełny praktycznych informacji o zarządzaniu
cyfrowym śladem. Publikacja w inspirujący i ciekawy sposób pokazuje, jak młodzież może
dbać o swój ślad cyfrowy, na co zwracać uwagę, aby być bezpiecznym online, ale też jak
świadomie budować swój wizerunek w sieci.
Poradnik „(Nie)widzialne ślady online”
2. „Z internetem świat jest bliski” – piosenka edukacyjna
Piosenka wraz z teledyskiem to materiał edukacyjny przeznaczony dla dzieci w wieku 4–7
lat. Został przygotowany w ramach projektu Plik i Folder, który jest wynikiem współpracy
Państwowego Instytutu Badawczego NASK z Grupą Artystyczną Zygzaki i jest jednym z
działań podejmowanych przez Polskie Centrum Programu Safer Internet (PCPSI). Plik i
Folder to dwie fikcyjne postaci, które wprowadzają dzieci w wirtualny świat i tłumaczą jego
podstawowe pojęcia. Co więcej, ostrzegają przed czyhającymi w nim zagrożeniami oraz
uczą, jak postępować w trudnych sytuacjach w sieci.
Z internetem świat jest bliski
3. Gra planszowa Digital Brainiacs – Make it Clear
Gra planszowa dla nastolatków (14+), dzięki której odkryją świat edukacji medialnej i
sprawdzą czy potrafią rozpoznać fałszywe treści w internecie, zauważyć dezinformację i
chronić się przed cyberatakami. To doskonała edukacyjna zabawa dla młodzieży, uczniów,
nauczycieli i rodziców. Grę można samodzielnie wydrukować ze strony projektu Make It
Clear.
Digital Brainiacs
4. CYBERspot – broszura dla uczniów
Projekt CYBERspot powstał, aby pomóc uczniom bezpiecznie poruszać się w świecie
cyfrowym. To innowacyjna inicjatywa tworzenia szkolnych zespołów odpowiedzialnych za
szerzenie wiedzy na temat bezpieczeństwa w internecie. W ramach inicjatywy powstała
broszura, z której uczniowie dowiedzą się jak dbać o cyfrowy dobrostan i swój wizerunek w
sieci, jak walczyć z cyberprzemocą czy jak nie dać się oszukać w sieci.
Broszura dla uczniów CYBERspot
Dla nauczycieli
1. Cyberlekcje 3.0 – scenariusze lekcji
Projekt to inicjatywa Ministerstwa Cyfryzacji i NASK-PIB, skierowana głównie do nauczycieli i
uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Jego celem jest wspieranie nauczania
o bezpiecznym korzystaniu z Internetu poprzez dostarczenie gotowych narzędzi
dydaktycznych do prowadzenia zajęć. W ramach projektu realizowane są szkolenia dla kadry
pedagogicznej oraz lekcje i webinary dla uczniów. Cyberlekcje 3.0 to także pakiet
scenariuszy lekcji przeznaczonych dla różnych poziomów nauczania.
Scenariusze lekcji – Cyberlekcje 3.0
2. Moduły lekcji – Make it Clear
Interaktywne moduły lekcji przeznaczone dla dwóch grup wiekowych uczniów – 11-13 i 14-
17 lat. Ich celem jest rozwijanie u młodzieży kompetencji informacyjnych, świadomego i
krytycznego podejścia do treści udostępnianych w mediach, a także rozwój umiejętności w
zakresie weryfikowania prawdziwości informacji zamieszczanych online. Dzięki swojej
formule, pozwalają w angażujący sposób przeprowadzić uczniów przez tematy z obszaru
edukacji medialnej.
Moduły lekcji
3. Me(nu)todyka – Make it Clear
Narzędzie opracowane dla ośmiu tematów poruszanych w modułach lekcji Make it Clear
stanowi świetną kontynuację pracy nauczyciela z uczniami, którzy przejdą przez moduły
lekcji (zarówno dla młodszych w wieku 11-13 lat, jak i starszych 14-17 lat). Materiały zostały
przygotowane w wersji do druku oraz do wyświetlenia na urządzeniach ekranowych w klasie.
Me(nu)todyka
4. Materiały edukacyjne „W sieci przyjaźni”
Materiał edukacyjny oparty na haśle „W sieci przyjaźni”, którego celem jest uwrażliwienie
najmłodszych na ogromne znaczenie przyjaźni w ich życiu. Materiał opracowany w ramach
Polskiego Centrum Programu Safer Internet ma być wsparciem dla szkół i pomocą w
przeciwdziałaniu przemocy rówieśniczej.
W skład pakietu wchodzą: dwa scenariusze lekcyjne dla uczniów klas 4-6 szkoły
podstawowej, podcast „To właśnie jest przyjaźń” oraz plakat.
Pakiet materiałów „W sieci przyjaźni”
5. „Chill w realu. Moje korzyści z bycia offline” – scenariusz lekcji
Scenariusz „Chill w realu. Moje korzyści z bycia offline” został przygotowany dla nauczycieli
pracujących z młodzieżą z klas VIII szkół podstawowych oraz klas ponadpodstawowych.
Celem lekcji poprowadzonej na podstawie tego scenariusza jest wsparcie młodzieży w
zrozumieniu i nauczeniu się świadomego kontrolowania czasu spędzonego w sieci. Pakiet
zawiera scenariusz zajęć, prezentację oraz infografikę.
Pakiet „Chill w realu”
6. CYBERspot – zaproszenie do kolejnej edycji projektu
Projekt CYBERspot to innowacyjna inicjatywa tworzenia szkolnych zespołów
odpowiedzialnych za szerzenie wiedzy na temat bezpieczeństwa w internecie. Skierowany
jest do uczniów klas 7-8 szkoły podstawowej oraz uczniów szkół ponadpodstawowych.
Kluczowym elementem jest zaangażowanie nauczyciela-koordynatora, ale tę funkcję może
także pełnić szkolny pedagog, psycholog lub inny członek kadry pedagogicznej. Zadaniem
koordynatora jest rekrutacja uczniów do CYBERspotów, wspieranie ich w działaniach i
monitorowanie działalności zespołów. W zespole może się znaleźć od 2 do 6 uczniów.
Po wakacjach ruszy nabór do kolejnej edycji projektu.
CYBERspot – informacje o projekcie
Ośrodek Analizy Dezinformacji
W NASK-PIB realizowane są także działania ukierunkowane na przeciwdziałanie
dezinformacji – poprzez Ośrodek Analizy Dezinformacji, który również opracowuje materiały
edukacyjne i informacyjne m.in dla kadry pedagogicznej, rodziców i młodzieży.
1. Kodeks dobrych praktyk – wspólnie przeciw dezinformacji
Publikacja stanowi zbiór wiedzy na temat dezinformacji w polskiej przestrzeni informacyjnej.
To kompendium dla rodziców, młodzieży, nauczycieli. Z kodeksu dowiemy się, czym jest
dezinformacja, misinformacja czy malinformacja; jakie są techniki rozpowszechniania
dezinformacji, za pośrednictwem jakich grup i narzędzi oraz jakimi kanałami dochodzi do jej
rozprzestrzeniania się. Dodatkowo w dokumencie można znaleźć odpowiedzi na pytania: jak
odróżnić informację od opinii; jak informować o dezinformacji; jak ją rozpoznać i jak jej
przeciwdziałać. Dokument zawiera także niezbędne rekomendacje oraz zalecenia.
Kodeks powstał z inicjatywy NASK, który pracował nad nim z partnerami; wśród nich znaleźli
się m.in. Demagog, Fake Hunter, Fundacja Nauka. To Lubię, CyberDefence24, Crazy Nauka,
Instytut Kościuszki oraz wielu innych.
Kodeks dobrych praktyk – wspólnie przeciw dezinformacji
2. „Era (Dez)informacji”
Publikacja NASK-PIB „Era (Dez)informacji będzie cennym wsparciem dla nauczycieli,
których celem jest rozwój u uczniów zdolności krytycznego analizowania treści oraz
weryfikowania źródeł, leżących u podstaw edukacji medialnej. W podręczniku można znaleźć
takie zagadnienia jak: edukacja medialna; dezinformacja i sposoby jej przeciwdziałania;
techniki manipulowania informacjami czy rola mediów społecznościowych, a cennym
wkładem pod kątem doskonalenia umiejętności praktycznych są także scenariusze lekcji dla
szkół podstawowych i ponadpodstawowych.
Publikacja dostarcza narzędzi, które w przystępny sposób pomagają wprowadzić temat
dezinformacji do codziennej pracy dydaktycznej. Za sprawą ćwiczeń i scenariuszy, które są
dostosowane do różnych grup wiekowych, rozwijanie kompetencji medialnych jest możliwe
już od najmłodszych klas.
Era (Dez)informacji: Nowy Podręcznik dla Kadry Nauczycielskiej | Cyberprofilaktyka NASK
3. Uważaj! Dezinformacja [Kampania Edukacyjna]
NASK przygotował także kampanię „Uważaj! Dezinformacja”, składającą się z serii
programów edukacyjnych o zjawisku dezinformacji i jej wpływie na codzienne decyzje, życie,
społeczeństwo czy sprawy publiczne.
W ramach krótkich odcinków w prosty i przystępny sposób można zapoznać się z
najważniejszymi zagadnieniami, takimi jak: czym jest dezinformacja; jak ją rozpoznać, czym
jest fact-checking i jaką rolę odgrywa; kto rozpowszechnia fałszywe i manipulacyjne treści;
jaką funkcję w tym pełni internet i media społecznościowe oraz jak dezinformacja może
polaryzować odbiorców. Ta edukacyjna seria będzie idealną metodą na uzupełnienie lekcji o
zjawisku dezinformacji, jak i posłuży rodzicom i młodzieży.
Uważaj! Dezinformacja [Kampania Edukacyjna] | Bezpieczne Wybory